پروسه تحلیل محتوا کتاب بخوانیم پنجم ابتدایی ازمنظرهای مختلف

بسم الله الحمن الرحیم

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

پژوهشگران : ابوالفضل تارین ،سعید مقبلی مهنی  ،علی اکبر سهرنی

شماره ی دانشجویی: 9211121263- 9212533671- 9211572915

دانشگاه: پردیس خواجه نصیر الدین طوسی کرمان (فرهنگیان)

سال تحصیلی : 1394

استاد راهنما: علیرضا زینلی

چکیده:

 کتاب از نظر تحلیل وضعیت ظاهری درسطح بالایی قرار دارد ولی مثلا طرح رو جلد تا حدودی با محتوا هماهنگ نیست.

کتاب از نظرمحتوای نوشتاری هم مانند مورد بالا از نظر بعضی ملاک ها درسطح بالاولی مثلا از نظر تقویت خلاقیت در سطح پایین است ومطالب جنبه حفظی دارند.

کتاب ازاز نظر تقویت پژوهشگری با توجه به فرمول عال ا ودانش آموزان را به پژوهش گری دعوت می کند.

 کتاب ازنظر تقویت میزان تفکر خلاق ونقاد باز مثلا ازنظر تقویت روح فلسفی در سطح پایین قرار دارد.

 کتاب از نظر پرسش هایش با توجه به فرمول ضریب درگیری که عدد حاصله بین 0.4و1.5بود ضریب درگیری قابل قبولی داشت.

کتاب از نظر ارتباط عمودی وافقی دربعضی جاها مثلا به بحث نیازی توجه نکرده وازنظر دشواری دروضعیت یکسان نیست ودربقیه موارد توجه زیاد شده است.

کتاب ازنظر مناسب بودن با پایه طبق نظر مک لافلین برای کلاس پنجم مناسب نیست.

کتاب از نظرتصاویر ه بحث تفاوت فرهنگ ها وارتباط محیطی توجه چندانی نشدهودر بقیه موارد توجه شایانی شده است.

کتاب از نظرتکالیف درهمه زمینه های وجود درپرسشنامه درطح عالی قرار دارد.

کتاب ازظر اهداف وابعادمثلا به حقوق فرد در جامعه توجه نکرده وهچنین به تغیرات نسلی ول در زمینه های دیگر مناسب است.

به طورکلی کتاب بخوانیم را تاحدودی می توان خوب ارزیابی کرد وباوجود اصلاحاتی که در حال انجام است این کتاب درسطح بالایی قرار می گیرد.

کلمات کلیدی:تحلیل ،محتوا،بخوانیم،پنجم،ابتدایی،ظاهرکتاب،متن کتاب،پژوهشگری،ارتباط،عمودی،افقی،خوانایی،تصاویر،تکالیف،ابعادمختلف، ساختار

مقدمه:

 

ازآنجا که کتاب درسی تاثیر بسزایی درتعلیم وتربیت وآینده دانش آموزان به خصوص مقطع ابتدایی دارد باید این کتاب ازهمه لحاظ موردبررسی دقیق وهوشمندانه قراربگیرد تااینکه منبعی که دراختیار دانش آموزان قرار میگیرد هیچ گونه نقص محتوایی وظاهری نداشته باشد که باعث انحراف دانش آموزان شود لذا دراین مقاله تاحدودی سعی شده که کتاب بخوانیم پنجم ابتدایی رابررسی کرده که آیا کتابی که بعنوان منبعی برای یکسال دانش آموز ان درنظر گرفته شده مناسب انها است این کتاب درانتقال محتوای خودش موثراست ایا ظاهر کتاب شیوه نگارش وغیره مناسب است لذا دراین زمینه ها درمقاله بحث شده است.

روش شناسی:

عنوان تحلیل.

روش استفاده شده

 

-تحلیل وضعیت ظاهری کتاب.                                پرسشنامه تنظیمی

-تحلیل محتوای نوشتاری کتاب.                               پرسشنامه تنظیمی

-میزان تقویت پژوهشگری کتاب.                             روش ویلیام روحی

-میزان تقویت خلاق ونقادکتاب.                               پرسشنامه تنظیم

-تحلیل پرسش های کتاب.                                      ضریب درگیری

-ارتباط عمودی وافقی کتاب.                                   پرسشنامه تنظیمی

-متناسب بودن کتاب با پایه تحصیلی.                          روش عینی-کمی مک لافلین

-تحلیل تصاویر کتاب.                                            پرسشنامه تنظیمی    

-تحلیل تکالیف کتاب.                                             پرسشنامه تنظیمی

-تحلیل محتوا از ابعاد مختلف.                                  پرسشنامه تنظیمی

 

 

 

نتایج یافته ها:

 

1_تحلیل وضعیت ظاهری کتاب

سوالات	خیلی زیاد	زیاد	تاحدودی	کم	خیلی کم
1-اندازه وقطع کتاب راتاچه اندازه مناسب مخاطبین می دانید؟		*
2-نوع جلد کتاب راتاچه اندازه مناسب ارزیابی می دانید؟		*
3-ارتباط طرح جلد کتاب بامحتوای کتاب راتا چه اندازه مطلوب ارزیابی می نمایید؟			*
4-نوع کاغذ به کار رفته درجلد کتاب راتاچه اندازه مطلوب ارزیابی می نمایید؟	*
5-کیفیت صحافی کتاب را تاچه اندازه مطلوب ارزیابی می نمایید؟		*
6-تاچه اندازا یادداشت های عطف کتاب را مطلوب ارزیابی می نمایید؟			*
7-صفحه آرایی صفحات کتاب راتاچه حد مناسب بامخاطبین می دانید؟		*
8-حجم کتاب را تاچه میزان مناسب ارزیابی می نمایید؟		*
9-تاچه حد اصول نشانه گذاری درکتاب رعایت شده است؟	*
10-تاچه حد اصول نگارش درکتاب رعایت شده است؟		*
11-رسم الخط کتاب راتاچه میزان مناسب مخاطبین ارزیابی می نمایید؟		*
12-تاچه میزان محتوا سلیس وروان نگارش شده است؟		*
13-تاچه میزان رنگ وفرم کتاب مناسب باعلایق فراگیران خود است؟		*

 

توضیحات پرسشنامه شماره یک:

۱)زیاد زیرا این کتاب در اندازه مناسبی است و جا برای فعالیت هایی که درکلاس معلمشان با بچه ها کار می کند باشد و بچه ها همه مطالب را که در کلاس گفته می شود به علت حجم زیاد برگه های کتاب جا برای یاداشت باشد و جا برای درک مطلب و واژه اموزی ها به مقدار لازم است که این باعث می شود دانش اموزان مطالب را راحتر جمع بندی کنند

۲)زیاد زیرا جلد به کار رفته از سلفون است که از مقوایی ضخیم و با روکش پلاستیکی که باعث می شود که دوام جلد افزایش یابد که مناسب است برای کودکان دبستانی که حساسیتی روی کتاب هایشان ندارند

۳)تاحدودی زیرا عکس گل که گلدان ان کتاب است از دانش اموزان سوال شد انها چیز خاصی از ان درک نمی کردند ولی سرود ملّی جمهوری اسلامی ایران با محتوای کتاب که اکثراً داستانهایی درباره ایرانیان است همخوانی دارد

۴)خیلی زیاد زیرا مطالبی که یک روی کاغذ نوشته شده است در روی دیگر ان سایه نمی اندازد و میزان استفاده این کتاب زیاد است ور بزنامه درسی یک روز در میان کنجانده شده و مطالب در خانه هم کار می شود ولی کاغذ طوری است که بخاطر نو ماندن برای خواننده خسته کننده و ناراحت کننده نیست

۵)زیاد زیرا صحافی کتاب هایی که برسی شد از یک کلاس ۳۵ نفری بیش از ۹۰ درصد برگه های کتاب کنده نشده بود و کتاب شیرازه خود را حفظ کرده است

 

6-تا حدودی زیرا عنواب کتاب به طور خوانا در عطف کتاب نوشته شده،ولی شماره جلد ویا نام پدیداورنده نوشته نشده است

۷)زیاد زیرا فاصله کلمات به طور مناسب است و فاصله بین دو خط نیز مناسب است و خط کتاب طوری است که به کتاب روح فارسی داده و با خطی زیبا نگارش شده و بر جذابیتش افزوده شده است

۸)کتاب دارای ۱۵۱ صفحه است و باتوجه به تعداد جلسات در طول سال می تواند فرصت مناسبی باشد برای یاد دادن و یادگیری کتاب

۹)خیلی زیاد زیرا در کتاب اصول نشانه گذاری کاملاً رعایت شده است و استفاده مناسب از گیومه،ویرگول و علامت تعجب و غیره که کمک می کند دانش اموز به خوبی مطالب را درک کند

۱۰)زیاد،زیرا کلمات با فاصله و با جمله بندی مناسب و نشانه گذاری مناسب که باعث شده کتاب در حد و اندازه بچه های کلاس پنجم باشد نبود کوچکترین اشتباهی در نگارش که نگارش خوب باعث یادگیری بهتر می شود

۱۱)زیرا در این کتاب به شیوه خوش نویسی که در کتاب شده باعث زیبایی ان شده و اصول نشانه گذاری مناسب رسا بودن و زیبا بودن به علت استفاده از طرح ها و شکل های مناسب کتاب مورد قبولی ساخته شده است

 

 

 

۱۲)زیاد زیرا همانطور که گفته شد به علت نشانه گذاری های مناسب باعث روان و سلیس شدن کتاب شده است حتی در جاهایی که لازم بوده است مصوت ها را هم گذاشته که این بر این موضوع تاکید می کند

۱۳)زیاد،زیرا استفاده از رنگ و فرم مناسب در روی جلد به خوبی استفاد نشده است ولی استفاده از شکل های مناسب در همه درس ها باعث جذابیت درس ها شده است.

 

 

2_تحلیل محتوای نوشتاری کتاب:

 

سوالات	خیلی زیاد	زیاد	تاحدودی	کم	خیلی کم
1-آیامحتوای تنظیمی دارای اعتبار علمی می باشد؟	*
2-آیا محتوای تنظیمی برای مخاطبین دارای اهمیت می باشد ؟	*
3-آیا درمحتوای تنظیمی علایق علایق مخاطبین درنظر گرفته شده است؟		*
4-آیامحتوای تنظیمی نیاز های مخاطبین رارفع می نماید؟		*
5-آیا محتوای تنظیمی بامیزان رشد شناختی مخاطبین هماهنگ است؟	*
6-آیامحتوای تنظیمی درزندگی روزمره مخاطبین کاربرددارد؟	*
7-آیا محتوای تنظیمی از انعطاف لازم برخوردار می باشد؟		*
8-آیا محتوای تنظیمی عاملی برای آموزش مداوم درمخاطبین می باشد؟			*
9-آیا محتوای تنظیمی متناسب بامسائل روزونیاز های جامعه می باشد؟			*
10-آیا محتوای تنظیمی در راستای حفظ میراث فرهنگی جامعه می باشد؟		*
11-آیا محتوای تنظیمی مخاطبین درگیری یادگیری می نماید؟			*
12-آیامحتوای تنظیمی به ایجاد خلاقیت وابتکار درمخاطبین کمک می کند؟				*
13-آیامحتوای تنظیمی قابلیت بهره گیری ازرسانه های آموزشی رادرخود دارد؟		*
14-آیا ارتباط عمودی محتوای تنظیمی بامطالب سالها یا دوره های قبل مناسب می باشد؟			*
15-آیا محتوای تنظیمی بااهداف دوره های تحصیلی هماهنگی دارد؟		*
16-آیا محتوای تنظیمی بانیاز های ملی"محلی ومنطقه ای متناسب می باشد؟		*
17-آیا محتوای تنظیمی متناسب با واقعیت جامعه وانتظارات مردم می باشد؟			*
18-آیا محتوای تنظیمی از انسجام مطلوب برخوردار می باشد؟		*
19-آیا حجم محتوای تنظیمی جهت تحقق اهداف آموزشی مورد نظر مناسب می باشد؟		*
20-آیا محتوای تنظیمی به خودآموزی مخاطبین کمک می کند؟		*

 

 

 

 

توضیحات پرسشنامه شماره دو:

۱)خیلی زیاد،زیرا مطالبی از قبیل نیایش باخدا زیرکی و مثلا درس سرود ملی می توان گفت این مطالب هیچ گاه متروک نمی شود و همیشه باید به ان ها توجه شود و به همین علت دارای اعتبار علمی است

.۲)خیلی زیاد،زیرا مطالبی مانند زیرکی و نیایش و ارزش به وطن در درس های سرود ملی وسرای امید برای دانش اموزان دارای اهمیت است و این کتاب به مقدار اندازه و با همخوانی نسبتاً به تجربیات دانش اموزان وتوجه اجتماعی و سیاسی کرده است که بر اهمیت مطالب تاکید می کند.

3)زیاد،زیرا مطالب تاریخی در کتاب و توجه به وطن و بزرگان علم و ادب باعث شده بیشتر دانش اموزان قبل از دریس درس،درس را پیش خوانی کنند.

۴)زیاد،زیرا با اموزش قواعد و مطالب مناسب و اموختن معنی کلمات زیادی و اموزش ضرب المثل ها می توان گفت به مجموعه ای از نیاز ها توجه شده است.

۵)خیلی زیاد زیرا هر درس تعدادی کلمه و قواعد جدید دارد و به همراه متن قصد طرح موضوع جدید دارد و این محتوا با سوالاتی که از دانش اموزان شد اکثرا توانایی یادگیری این مطالب را داشتند.

۶)خیلی زیاد،زیرا دروس همه قصد اموزشی دارند که مفید است مثلا سرود ملی و شناخت داشمندان ودرس چشمه و سنگ به ان ها می اموزد همیشه در کارها تلاش و توکل داشته باشند

.۷)زیاد،با امکانت موجود همخوانی داشت و زمان کافی برای تدریس این درس در نظر گرفته شده است.

 

8)تاحدودی،زیرا به دانشمندان و کشف های ان ها و به اهمیت زبان فارسی توجه شده که در همه دوره ها دانش اموز با ان ها سروکار دارد

.۹)تاحدودی،زیرا به بعضی مسائل روز از قبیل زیرکی در جامعه تلاش و شجاعت که به صورت کلی توجه شده ولی بعضی مسائل روز از قبیل فضای مجازی توجه نشده است.

۱۰)زیاد،زیرا با توجه توجه ان به زندگی گذشتگان مانند درس نام نیک و توجه ان به اثار هنری گویای این مطلب اسـت

.۱۱)تاحدودی ،زیرا مطالب بیشتر از طرف معلم ارائه می شود که این باعث می شود درگیری یادگیری کمتر صورت بگیرد.

12)کم زیرا مطالب بیشتر جنبه حفظی دارند و یا دگیری از طریق معلم صورت می پزیرد و این نوع اموزش خلاقیتی از دانش اموز نمی خواهد

.۱۳)زیاد،زیرا بیشتر مطالب را می توان از طریق رسانه هایی مانندتلویزیون،سی دی های اموزشی می توان ان ها را اموزش داد.

۱۴)تاحدودی،زیرا تعداد کمی از مطالب در سال های قبل در این کتاب تکرار شده اند فقط بعضی مفاهیم مانند شجاعت و زیرکی به طور گسترده تری توضیح داده شده است

.۱۵)زیاد،زیرا از اهداف این دوره اموزشی، اموزش بعضی مفاهیم و کلماتی که برای دوره بعد باید با ان ها اشنایی داشته باشند و موضوعات خاص خود اهداف این دوره را هماهنگ ومناسب با سن دانش اموزان ارائه کرده است.

 

 

16)زیاد،زیرا مطالب بیشتر بر همدلی و اتحاد و صداقت و شجاعت تا کید می کنند که در ایران بسیار مهم اسـت

17)تا حدودی،زیرا بر بعضی داقعیت ها ی جامعه مانند وجود انسان های تیره دل و شکست از دشمنان در صورت تفرقه و قدرت لازم را نداشتن به ترتیب در درس های چشمه و سنگ و درس دفاع از میهن ولی به تکنولوژی های جدید و فضا های مجازی توجه نشده است.

۱۸)زیاد،زیرا مطالب بیشتر به جنبه های ملی مذهبی و تاریخی و دشمنان واثارتاکید دارند که همگی یک وجه بیان دارند.

19)زیاد،زیرا کتاب با۱۵۱ صفحه و22درس مطالب بسیار مفیدی می تواند همه هدف هایی که قبلا ذکر شده را بیان کند.

۲۰)زیاد،زیرا بعد از طرح هر درس تعداد زیادی سوال درباره ان درس و مربوط به ان درس ارائه می شود